Urazy oczu nie bez powodu budzą zaniepokojenie. Wzrok jest bardzo wrażliwy na uszkodzenia, jednak szybka i prawidłowo udzielona pierwsza pomoc przedmedyczna może znacznie zminimalizować ryzyko trwałych dysfunkcji oka. Zobacz, w jaki sposób reagować, gdy wydarzy się coś złego!
Urazy oka – objawy
Drobne urazy mechaniczne oczu, podrażnienia, ciała obce pod powieką — to zdarza się całkiem często! Szczególnie podczas okresu letniego: w czasie wakacji pojawia się wiele sytuacji, które sprzyjają wypadkom. Poważne urazy zdarzają się o wiele rzadziej, jednak ich konsekwencje mogą być niekiedy nieodwracalne.
Jakie dolegliwości powinny zwrócić naszą uwagę? W przypadku urazów oka charakterystyczne jest jedno: nasilenie bólu i dyskomfortu jest odwrotnie proporcjonalne do stopnia uszkodzenia! Czasami drobne, nieszkodliwe urazy — takie jak na przykład uszkodzenia nabłonka rogówki — wywołują naprawdę silne dolegliwości bólowe. Z kolei niektóre poważne uszkodzenia wcale nie sprawiają, że odczuwamy duży dyskomfort, choć mogą doprowadzić nawet do całkowitej utraty widzenia. Niekiedy daje to złudne poczucie bezpieczeństwa: zakute oko nie boli, rezygnujemy więc z wizyty u specjalisty… to błąd! Właściwe, szybko wdrożone postępowanie może uratować nasz wzrok.
Jak — poza bólem — mogą objawiać się urazy oka?
Urazy oka mogą objawiać się poprzez:
- Krwotoki — wylewy krwi niekoniecznie muszą powodować, że krew wydostanie się na zewnątrz oka. W niektórych przypadkach zaobserwujemy żywoczerwone zabarwienie części lub całości gałki ocznej.
- Pogorszenie jakości widzenia — obraz może być rozmyty lub zamglony, możemy stracić część pola widzenia.
- Światłowstręt
- Opuchnięcie tkanek otaczających gałkę oczną
- Pieczenie, uczucie “piasku pod powiekami”
- Odczuwanie ciała obcego w oku
W przypadku poważnych urazów może pojawić się też:
- Wypadnięcie tkanek na zewnątrz gałki ocznej
- Obniżenie lub podwyższenie ciśnienia wewnątrzgałkowego
- Odwarstwienie siatkówki
- Zaćma urazowa, zaćma wtórna
- Zniekształcenia rogówki
- Całkowita utrata wzroku
Ciało obce w oku: co robić?
Sytuacje, w których “coś wpadło do oka” znane są chyba każdemu. Jeżeli ciało obce znajduje się pod dolną powieką, wystarczy delikatnie ją odciągnąć i ostrożnie usunąć niepożądany obiekt za pomocą czystej chusteczki lub gazy. Z górną powieką może być nieco trudniej: czasem warto trochę poruszać zamkniętym okiem, by ciało obce przemieściło się w łatwiej dostępne miejsce. Przydatna bywa także umiejętność odwijania powieki. Ważne jest, by nie wkładać do oka nieumytych palców ani nie pocierać gałki ocznej — to tylko pogorszy sytuację! Pomocne może okazać się przepłukanie otwartego oka letnią wodą lub solą fizjologiczną. Jeżeli podejrzewasz, że ciało obce mogło przedostać się do wnętrza gałki ocznej, niezwłocznie skonsultuj się z okulistą! Nie próbuj usuwać wbitego w oko przedmiotu samodzielnie.
Jednym z zagrożeń, z którego rzadko zdajemy sobie sprawę, jest brokat w oku. Te niepozorne, błyszczące drobinki stanowią interesujący dodatek do makijażu, imprezowej stylizacji lub dekoracji, jednak gdy dostaną się do oka — zaczynają stanowić naprawdę duże niebezpieczeństwo. Drobiny brokatu są w istocie cząsteczkami mikroplastiku, które łatwo przywierają do błon śluzowych, spojówek i rogówek. Trudno jest je wypłukać, a pocierając podrażnione oko sprawiamy, że wręcz wbijają się w jego struktury, powodując zapalenia oraz poważne infekcje. I choć demonizowanie rzeczy tak powszechnie stosowanej i z pozoru niewinnej może wydawać się lekką przesadą, to podczas pracy z brokatem warto jednak zadbać o ochronne okulary — a przy robieniu makijażu zdecydować się na kosmetyki, które go nie zawierają. Jeżeli brokat dostał się już do oka, to w żadnym wypadku nie należy go pocierać! Można spróbować przepłukać oczy, a następnie — jak najszybciej udać się do lekarza.
Rana na oku – co robić?
Urazy oka po uderzeniu lub skaleczeniu mogą wyglądać groźnie. Szczególnie, jeśli doszło do urazu penetrującego tkanki, czyli do przerwania ciągłości gałki ocznej oraz uszkodzenia położonych w jej wnętrzu struktur. To, czy sytuacja jest poważna, może ocenić jedynie specjalista — konsekwencje mogą być bardzo różne. Zranione oko należy osłonić jałowym, nieuciskającym opatrunkiem, a następnie jak najszybciej zasięgnąć porady lekarza. Nie należy stosować żadnych środków odkażających ani umieszczać opatrunków przylegających do gałki ocznej.
Tępe urazy oka związane są z uderzeniami: przez inną osobę, przedmiot, w trakcie upadku. Uszkodzeniu może ulec w zasadzie każdy element oka — gdy uderzenie jest silne, może dojść nawet do złamania ścian oczodołu lub pęknięcia gałki ocznej! Podobnie jak w poprzednim przypadku — natychmiastowa konsultacja ze specjalistą jest niezbędna.
Stan zapalny – czy można wyleczyć go samodzielnie?
Zaczerwienione oczy i niewielki dyskomfort często jest wynikiem długiej pracy przy komputerze, alergii lub podrażnienia. Nie zawsze musi oznaczać, że dzieje się coś poważnego: jeżeli objawy nie są mocno nasilone, czasami wystarczy nieco odpoczynku i nawilżające krople do oczu.
Jeżeli jednak pojawi się silny ból, opuchlizna, ropna wydzielina lub intensywne zaczerwienienie — domowe sposoby mogą okazać się niewystarczające. W takich sytuacjach często potrzebny jest antybiotyk (aplikowany na ogół jako maść lub specjalne krople do oczu na urazy).
Uszkodzenie gałki ocznej może wynikać też z kontaktu ze żrącą substancją. To sytuacja, w której liczy się czas — nieodwracalne zmiany w oku postępują naprawdę szybko! Pierwsza pomoc powinna polegać na płukaniu ciepłą wodą przez około 20 minut, w taki sposób, by szkodliwa substancja nie przedostała się do drugiego oka. Następnie należy udać się do okulisty: w tym przypadku nie zakładamy żadnego opatrunku!
Pogotowie okulistyczne – gdy potrzebna jest szybka pomoc
W przypadku uszkodzeń oczu czas nie jest Twoim sprzymierzeńcem. Im szybciej uda się uzyskać niezbędną pomoc, tym lepiej — na ogół nie ma czasu na umawianie wizyt w gabinecie specjalisty. Co należy więc zrobić, gdy wypadek przydarzył nagle, w środku nocy lub podczas weekendu? Rozwiązaniem jest pogotowie okulistyczne: dyżurujący lekarze są w stanie udzielić pomocy w bardzo krótkim czasie. Przed przyjściem do kliniki warto do niej zadzwonić — w ten sposób dowiesz się, w jakich godzinach dyżur jest dostępny. Jeśli w grafiku brakuje wolnego miejsca, być może będziesz musiał chwilę poczekać, jednak niezbędna pomoc powinna zostać udzielona najszybciej, jak tylko jest to możliwe.
Pierwsza pomoc w przypadku urazów oka jest bardzo ważna. Wiedząc, w jaki sposób postępować, możesz chronić wrażliwy narząd wzroku przed dalszymi uszkodzeniami i uniknąć poważnych konsekwencji. Pamiętaj, by nie bagatelizować wypadków i zawsze konsultować wątpliwości ze specjalistą: w tym przypadku zdecydowanie lepiej wykazać się nadmierną ostrożnością, niż jej brakiem!
