Nużyca oka to choroba, którą wywołuje bytujący na skórze powiek pasożyt – nużeniec. Pieczenie, łzawienie i zaczerwienienie wokół oczu – wszystko to mogą być objawy zakażenia. Czy ten pasożyt oczu jest groźny, skąd się bierze i przede wszystkim, jak skutecznie się go pozbyć?
Co to nużeniec?
Nużeniec ludzki (demodex folliculorum) to pasożyt, który należy do podgromady roztoczy – i podobnie jak one, bytuje w ludzkiej skórze. Istnieje ponad 100 gatunków tego pasożyta: można go spotkać we wszystkich regionach świata. Rozmnaża się w gruczołach łojowych, ale także w mieszkach włosowych, gdzie żywi się wydzielinami ciała, a jednocześnie przyczynia do rozwoju stanu zapalnego. Zaczopowane gruczoły sprawiają ból i dyskomfort, są także środowiskiem idealnym dla rozwoju bakterii – które nużeniec oczu nierzadko przenosi bezpośrednio na swoim ciele.
Co ciekawe, większość osób jest zakażona nużeńcem: do kolonizacji często dochodzi już we wczesnym dzieciństwie. Jednak, choć tak wiele osób jest nosicielami, to leczenie wcale nie jest u wszystkich konieczne. Problem zaczyna się dopiero, gdy pojawią się czynniki sprzyjające namnażaniu się nużeńca.
Jak wygląda nużeniec?
Pasożyty na rzęsach nie są widoczne gołym okiem. By dowiedzieć się, jak wygląda nużeniec, trzeba skorzystać z mikroskopu – wówczas widoczne staną się osobniki o podłużnym kształcie. Właśnie w ten sposób przeprowadza się diagnostykę choroby: próbkę do badania mikroskopowego stanowi zazwyczaj kilka rzęs lub brwi albo zeskrobiny naskórka z miejca, w którym obecne są chorobowe zmiany.
Co powoduje nużeńca?
Nużycą można zarazić się albo poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą, jak i z jej przedmiotami codziennego użytku (na przykład ręcznikiem lub kosmetykami).
Jak to możliwe, że choć nosicielami nużeńca jest prawie każdy, to jednak choroba ujawnia się tylko czasami? Winne są na ogół czynniki, które osłabiają układ odpornościowy organizmu – takie, jak na przykład zaburzenia autoimmunologiczne i hormonalne, infekcje, przeziębienia, słaba dieta lub zbyt mała ilość snu w codziennym życiu. Na zachorowanie znacznie bardziej narażone są osoby starsze, a także ci, którzy żyją w permanentnym stresie.
Jak sprawdzić czy mam nużeńca – objawy
Objawy są dość niespecyficzne, dlatego też nawet wiedząc, co to jest nużeniec, można błędnie podejrzewać u siebie zupełnie inne schorzenie. U zdrowego człowieka układ odpornościowy na bieżąco radzi sobie z nużeńcami: pasożyty nie mają możliwości nadmiernie się namnażać. Jeśli w wyniku różnych czynników jednak do tego dojdzie, pojawia się nużyca oczu. Objawy tej choroby to najczęściej:
- Dokuczliwe swędzenie powiek
- Suchość oczu
- Wypadanie rzęs
- Uczucie piasku pod powiekami
- Nawracające zapalenia oka i brzegów powiek
- Łupież rzęs o cylindrycznym kształcie
Nużyca może atakować nie tylko narząd wzroku, ale również skórę. Zmiany pojawiają się szczególnie na obszarze twarzy: u osób zakażonych często da się zaobserwować przebarwienia na policzkach, grudki i wypryski. Dolegliwości mogą bardzo przypominać trądzik różowaty.
Jak leczyć nużeńca?
Diagnostyka nużeńca nie jest skomplikowana – w przeciwieństwie do leczenia, które niestety trwa długo i wymaga dyscypliny oraz cierpliwego stosowania się do zaleceń lekarskich. Usunięcie pasożyta może zająć nawet kilka miesięcy! Terapia dobierana jest przez specjalistę indywidualnie, jednak istnieją również pewne ogólne zalecenia. Podstawowy lek na zakażenia wywołane przez nużeńca to antybiotyk – maść na nużeńca może zawierać na przykład tetracyklinę, doksycyklinę lub minocyklinę. Czasami dobranie odpowiedniego leczenia zajmuje dużo czasu, ponieważ pasożyt może być oporny na wiele dostępnych na rynku substancji.
Ważnym elementem leczenia jest terapia rozgrzewająca na powieki: dzięki temu poprawia się ukrwienie tkanek i usuwa zalegającą w gruczołach wydzielinę. Stosuje się specjalne maski rozgrzewające, które utrzymują stałą temperaturę nieprzekraczającą 45 stopni Celsjusza. Dobrze sprawdza się również aloes na nużeńca (na rynku dostępne są krople do oczu oraz środki myjące zawierające w składzie tę roślinę). Okolice oczu można przemywać preparatami ziołowymi: zioła na nużeńca ocznego to na przykład bylica piołun lub glistnik jaskółcze ziele. Przed ich zastosowaniem należy jednak omówić to z lekarzem!
Mydło na nużeńca? Zdecydowanie tak! Dokładna higiena to podstawa: brzegi powiek należy starannie oczyszczać, a następnie nakładać na nie przepisany przez lekarza krem na nużeńca. Na czas leczenia warto zrezygnować z makijażu i noszenia soczewek kontaktowych, a pościel oraz odzież trzeba regularnie prać w temperaturze przynajmniej 60 stopni. Systematyczne, codzienne mechaniczne usuwanie nużeńca to jedyny skuteczny sposób na pozbycie się problemu.
Z preparatów dostępnych bez recepty, pomóc mogą również:
- Olejek rycynowy na nużeńca
- Olejek z drzewa herbacianego
- Łagodzące krople do oczu
Nie wszystkie popularne sposoby na nużycę uznawane są za skuteczne. Spirytus salicylowy na nużeńca bywa stosowany całkiem często,choć nie zostało udowodnione, że faktycznie pomaga w leczeniu choroby. Niekiedy polecana bywa również maść rtęciowa, która została uznana za niebezpieczną i wycofana ze sprzedaży.
Czego nie lubi nużeniec oczny?
Warto wiedzieć, czego nie lubi nużeniec – by móc wdrożyć w swoim życiu skuteczną profilaktykę. By zminimalizować ryzyko choroby, należy przede wszystkim zadbać o odpowiednią higienę, a twarz i powieki przemywać kilka razy w ciągu dnia, korzystając z łagodnego mydła. Dodatkowo warto:
- Dokładnie zmywać wykorzystywane do makijażu kosmetyki
- Unikać korzystania z cudzych ręczników i innych akcesoriów higienicznych
- Jeśli wśród domowników jest osoba chorująca na nużycę – odizolować jej przyrządy toaletowe od przedmiotów, z których korzystają inni
- Ograniczyć spożywanie alkoholu
Jak zabić nużeńca?
Nużeniec ginie w temperaturze 54 stopni Celsjusza, a także wtedy, gdy zostanie zamrożony. To problematyczny pasożyt – jest odporny na środki takie jak erytromycyna i alkohol etylowy. Najskuteczniejszym sposobem na usuwanie nużeńców jest częste pranie odzieży, ręczników i pościeli w wysokiej temperaturze, a także wyparzanie wrzątkiem akcesoriów higienicznych. Nużeńce bytujące na skórze skutecznie zwalcza olejek z drzewa herbacianego.
Nużeniec to niewielki pajęczak, który często bytuje na owłosionej skórze, nie sprawiając żadnych problemów – jednak osłabienie odporności organizmu może umożliwić rozwój nużycy. Diagnostyka tej choroby nie jest trudna, jednak leczenie bywa trudne i długotrwałe. Nie warto stawiać na domowe kuracje, gdyż problemów wywołanych przez nużeńca ciężko pozbyć się bez dobrze dobranej antybiotykoterapii. Jeśli więc zauważasz u siebie niepokojące objawy – jak najszybciej skonsultuj się ze specjalistą!
