Krótkowzroczność, nazywana też miopią, to jedna z najczęściej występujących wad wzroku. Szacuje się, że dotyka około 30% populacji. Objawia się przede wszystkim rozmytym widzeniem oddalonych przedmiotów. Proces leczenia polega na korekcji, czyli noszeniu okularów lub soczewek kontaktowych o parametrach określonych przez specjalistę i dzięki temu zapewniających ostrość widzenia.
Krótkowzroczność – co to jest?
Krótkowzroczność, potocznie nazywana bliskowzrocznością, a specjalistycznie miopią, to wada wzroku wynikająca z nieprawidłowości w budowie oka. W takiej sytuacji promienie świetlne skupiają się przed siatkówką zamiast bezpośrednio na niej, co prowadzi do rozmazanego widzenia oddalonych przedmiotów, podczas gdy obiekty oglądane z bliska są wyraźne.
Choć warto podkreślić, że przy zaawansowanej wadzie wzroku niewyraźność może się rozszerzać i obejmować zarówno bliż, jak i dal. Czasami krótkowzroczność i astygmatyzm występują razem. Wtedy często do objawów typowych dla krótkowzroczności dochodzi podwójne widzenie i zniekształcenie obrazu, powodujące zawroty głowy i poczucie niepewności.
Rodzaje krótkowzroczności
W zależności od przyczyny wyróżnia się kilka rodzajów krótkowzroczności:
- Krótkowzroczność rogówkowa – dość rzadko występujący wariant; wynika ze zbyt dużej kulistości rogówki.
- Krótkowzroczność soczewkowa, inaczej krzywiznowa – za jej przyczynę uznaje się nadmierną kulistość soczewki, jej pęcznienie, zmianę jej mocy łamiącej; dotyka między innymi pacjentów w początkowej zaćmie i cukrzycy.
- Krótkowzroczność osiowa – to najczęstsza forma krótkowzroczności, spowodowana nadmiernym wydłużeniem gałki ocznej.
- Krótkowzroczność refrakcyjna – wynika z nieprawidłowego załamywania światła przez struktury anatomiczne oka, takie jak rogówka lub soczewka, ale bez zmiany długości gałki ocznej.
Z kolei pod względem stopnia zaawansowania możemy wyróżnić:
- Krótkowzroczność niską – do -3,0 dioptrii. Osoba nią dotknięta ma stosunkowo niewielki problem z widzeniem na odległość.
- Krótkowzroczność średnią – od -3,0 do -6,0 dioptrii. Pacjent ma trudności z wyraźnym widzeniem obiektów na dużą, a nawet na średnią odległość; na przykład odczytaniem tekstu na tablicy z drugiego końca sali lekcyjnej lub rozpoznaniem detali na ekranie telewizora. Na tym etapie funkcjonowanie bez okularów lub soczewek kontaktowych jest zwykle niemożliwe.
- Krótkowzroczność wysoką – powyżej -6,0 dioptrii. Występuje dość rzadko. Przy tak zaawansowanej wadzie wzroku nawet obiekty znajdujące się stosunkowo blisko mogą być zamazane.
Przyczyny krótkowzroczności
Przyczyną krótkowzroczności jest nieprawidłowa budowa oka, powodująca skupianie promieni świetlnych przed siatkówką, zamiast na niej. Dlaczego dochodzi do takich nieprawidłowości?
Czasami to sprawa indywidualnej anatomii – nadmiernie wydłużonej gałki ocznej, rzadziej zbyt dużej krzywizny rogówki lub soczewki. Istotną rolę odgrywa genetyka. Jeśli jedno lub oboje rodziców ma krótkowzroczność, istnieje większe prawdopodobieństwo, że u dzieci wada wzroku również się rozwinie.
Bardzo ważne są też czynniki środowiskowe. Osoby długotrwale wykorzystujące wzrok wyłącznie na bliskich odległościach są bardziej narażone na wystąpienie krótkowzroczności. Prognozy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazują, że do 2050 roku 50% populacji będzie cierpieć na tę wadę wzroku, w tym 10% na krótkowzroczność wysoką. Wzrost ten jest przypisywany zmianom w stylu życia, takim jak intensywne korzystanie z urządzeń elektronicznych i mniejsza ilość czasu spędzanego na świeżym powietrzu.
Krótkowzroczność – objawy
Objawy bliskowzroczności, znanej szerzej jako krótkowzroczność, są różnorodne i obejmują:
- Zamazane widzenie z dali – najbardziej charakterystyczny objaw, czyli trudność w wyraźnym widzeniu odległych obiektów.
- Nadmierne mrużenie oczu – aby poprawić ostrość widzenia, osoby z krótkowzrocznością mrużą oczy, by pomóc sobie, tymczasowo wyostrzając obraz.
- Częste bóle głowy – regularne mrużenie oczu i wysiłek wkładany w próbę wyraźnego widzenia mogą prowadzić do napięcia mięśni oczu i tym samym powodować bóle głowy.
- Zmęczenie oczu – krótkowidzowie często doświadczają zmęczenia oczu, obserwowanego zwłaszcza przy długotrwałym patrzeniu na odległe obiekty.
- Trudności z widzeniem po zmroku – charakterystyczna dla krótkowzroczności jest również pogorszona jakość widzenia w słabym oświetleniu.
- Nawyk przysuwania przedmiotów do twarzy – zdarza się, że krótkowidzowie wypracowują nawyk trzymania przedmiotów znacznie bliżej twarzy niż przez osoby zdrowe. Między innymi po tym można rozpoznać krótkowzroczność u dziecka.
Jak widzi osoba z krótkowzrocznością?
Zrozumienie, jak widzi krótkowidz bez okularów lub soczewek pozwala między innymi na ocenę kondycji własnego narządu wzroku. Krótko mówiąc, osoba z krótkowzrocznością widzi wyraźnie tylko te obiekty, które znajdują się blisko. Gdy patrzy na coś oddalonego, obraz staje się rozmazany i nieostry. Kontury przedmiotów, budynków, czy twarzy zaczynają się zlewać, tracąc swoje wyraźne kształty. Czytanie znaków drogowych czy rozpoznawanie ludzi w tłumie jest trudne, ponieważ wszystkie te elementy widziane są jak przez delikatnie zamgloną szybę. Ponadto w nocy światła samochodów czy uliczne latarnie mogą się rozpraszać, tworząc aureole, co dodatkowo utrudnia widzenie.
Leczenie krótkowzroczności
Leczenie bliskowzroczności/krótkowzroczności polega na korekcji wady wzroku. Do tego celu wykorzystuje się okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe o parametrach, które ustala okulista lub optyk w trakcie specjalistycznego badania. Niestety w tym przypadku nie jest możliwe trwałe usunięcie wady – po zdjęciu okularów lub soczewek, a także wraz z pogłębieniem wady obraz ponownie staje się rozmyty. Trwałe usunięcie krótkowzroczności umożliwia tylko laserowa korekcja wzroku. Jest to jednak zabieg kosztowny i przeznaczony dla osób o ustabilizowanej wadzie wzroku.
Jak leczyć krótkowzroczność u dzieci?
Leczenie krótkowzroczności u dzieci to przede wszystkim korekcja wady wzroku. Najczęściej stosowaną metodą są okulary korekcyjne. Starsze dzieci i nastolatki mogą korzystać także z soczewek kontaktowych – bardzo wygodnych, szczególnie podczas uprawiania sportów, ale wymagających starannej higieny i pielęgnacji.
Dodatkowo w uzasadnionych przypadkach stosuje się krople atropinowe w niskich dawkach, które mogą spowolnić progresję krótkowzroczności. Więcej o tej metodzie leczenia dowiesz się u optyka lub okulisty dziecięcego w gabinetach Visus Junior.
W procesie leczenia bardzo ważne są regularne wizyty u lekarza i kontrolne badanie wzroku – tak, by w razie zmieniającej się wady na bieżąco dopasować parametry okularów lub soczewek kontaktowych do potrzeb dziecka i zapewnić mu wyraźne widzenie.
Postępująca krótkowzroczność u dorosłych
Postępująca krótkowzroczność u dorosłych to stan, w którym wada wzroku – mimo stosowanej korekcji – stale się pogłębia. Może być spowodowany różnymi czynnikami, ale największy udział ma styl życia i nadmiernie obciążenie wzroku, na przykład długotrwałą pracą przy komputerze czy czytaniem.
Jeśli mimo noszenia okularów lub soczewek korekcyjnych z czasem widzisz coraz gorzej, koniecznie pójdź do lekarza, by ponownie zbadać wzrok i zaktualizować stopień korekcji, a także, by specjalista ocenił kondycję całego narządu wzroku. Postępująca krótkowzroczność u dorosłych zwiększa bowiem ryzyko powikłań, takich jak odwarstwienie siatkówki czy jaskra.
Krótkowzroczność – jakie okulary?
Nieleczona krótkowzroczność z czasem może się pogłębiać i znacząco pogorszyć komfort życia. Dlatego tak ważne jest, by szybko skorzystać z porady lekarza i po dokładnym badaniu uzyskać receptę na okulary korekcyjne. Jakie okulary dla krótkowidza są odpowiednie? Te z soczewkami sferycznymi oznaczonymi symbolem (-), potocznie nazywane „minusami”.
Więcej o „minusach” i „plusach” dowiesz się z naszego artykułu: Wada wzroku plus i minus: co oznaczają i czym się od siebie różnią?
Jakie soczewki dla krótkowidza?
Alternatywą dla okularów korekcyjnych są soczewki kontaktowe. To idealne rozwiązanie zwłaszcza dla osób aktywnych i pracujących fizycznie, bo zapewniają szersze pole widzenia i nie ulegają stłuczeniu. Sprawdzą się też u pacjentów, którzy nie chcą zmieniać swojego wyglądu oprawkami okularowymi. W przypadku soczewek dla krótkowidzów również mówimy o „ujemnej” mocy sferycznej. Dostępność i różnorodność produktów jest bardzo duża – od jednodniowych soczewek, przez dwutygodniowe, po miesięczne, w tym soczewek dedykowanych osobom ze skłonnością do suchości oczu.
