Problem jaskry dotyczy w Polsce nawet 800 tysięcy osób. Niestety, wiele z nich nie ma pojęcia o chorobie – a im później wykryta jaskra, tym mniejsza szansa na zachowanie wzroku. Czym jest jaskra, jakie są jej objawy i na czym polega leczenie?
Co to jest jaskra?
U chorych na jaskrę nerw wzrokowy stopniowo zanika. Choroba ta jest chroniczna i postępująca: uszkodzenia nerwu wzrokowego stają się z czasem coraz większe. Prowadzi to do pogłębiającej się utraty wzroku, a ostatecznie – ślepoty.
Rodzaje i przyczyny jaskry
Chcąc wyjaśnić mechanizm powstawania jaskry w najprostszy sposób, należy odnieść się do utrudnionego odpływu cieczy wodnistej z oka. Jest to płyn stale w nim wytwarzany, który w miejscu nazywanym kątem przesączania przedostaje się do krwioobiegu. Jeśli ciecz wodnista nie może wydostać się z oka, gromadzi się w nim – wskutek czego ciśnienie wewnątrzgałkowe wzrasta, co prowadzi do ucisku na nerw wzrokowy i niszczenia włókien nerwowych.
Jaskra pierwotna z otwartym kątem przesączania
W Europie stanowi 90% przypadków jaskry. Utrata wzroku postępuje stopniowo – odpływ cieczy wodnistej jest ograniczony. Objawy nie są charakterystyczne – pojawiają się okresowe bóle oczu i głowy, a także problemy z widzeniem, jednak chorzy zazwyczaj nie są świadomi tego, że przyczyną tych dolegliwości jest jaskra.
Jaskra zamykającego się kąta przesączania
W tym przypadku mamy do czynienia ze specyficzną budową oka, w której tęczówka może blokować odpływ cieczy wodnistej. Pod wpływem różnych czynników (stres, poszerzenie źrenic) może dojść do nagłego zamknięcia kąta przesączania, czemu towarzyszy bardzo szybko postępująca utrata wzroku oraz szereg innych objawów. Taki stan wymaga natychmiastowej interwencji lekarza.
Jakie są objawy jaskry?
Objawy jaskry nie są charakterystyczne. To, co powinno nas zaniepokoić, to przede wszystkim:
- pogorszenie wzroku,
- ból oczu,
- zwężenie pola widzenia (widzenie tunelowe),
- widzenie aureoli wokół źródła światła,
- zaczerwienienie, łzawienie oczu.
Objawy jaskry często są przez pacjentów bagatelizowane. Warto jednak skonsultować z lekarzem nawet pozornie niewinne dolegliwości – może to nas uchronić przed nieodwracalnym uszkodzeniem wzroku.
Jaskra – jak szybko postępuje?
To, jak szybko postępuje jaskra, zależy od jej formy. Najczęściej choroba rozwija się powoli i stopniowo – przez wiele lat nie pojawiają się żadne nasilone dolegliwości. Z taką sytuacją mamy do czynienia podczas jaskry z otwartym kątem przesączania.
W przypadku zamkniętego kąta przesączania w jaskrze objawy pojawiają się nagle i narastają na tyle szybko, że chorzy zazwyczaj natychmiast trafiają do lekarza. Mogą wystąpić silne bóle oczu i głowy, wymioty, nudności, pogorszenie wzroku, widzenie tęczowej poświaty.
Jaskra u dzieci
Choć jaskra jest najczęściej problemem dorosłych, nie można jej wykluczyć u dzieci, u których może występować w dwóch formach:
Jaskra wrodzona – dochodzi do niej na skutek nieprawidłowego rozwoju struktur kąta przesączania i przedniego odcinka oka. Objawy czasami zauważalne są od razu po urodzeniu, a bardzo często – przed pierwszym rokiem życia dziecka.
Jaskra wtórna – może wystąpić po przewlekłym zapaleniu błony naczyniowej, po urazie, po usunięciu wrodzonej zaćmy, a także jako skutek nowotworu oka lub w wyniku podawania długotrwale leków steroidowych.
Czy jaskra jest dziedziczna?
Występowanie jaskry wśród członków najbliższej rodziny zwiększa ryzyko zachorowania – nawet ośmiokrotnie! Osoby, które wśród bliskich mają chorych na jaskrę, powinny regularnie wykonywać badania kontrolne, by móc wcześnie wykryć ewentualne zmiany w oku.
Jak zapobiegać jaskrze? Profilaktyka jaskry
By zminimalizować ryzyko poważnych uszkodzeń wzroku na skutek jaskry, warto zadbać o regularne badania kontrolne. Wczesne wykrycie choroby umożliwia szybkie wdrożenie leczenia – co uchroni przed zaawansowaną utratą wzroku.
Jaskra – przeciwwskazania do pracy
Choć jaskra nie jest przeciwwskazaniem do podejmowania jakiejkolwiek aktywności zawodowej, osoby chore powinny w miarę możliwości ograniczać:
- pracę przy komputerze,
- ciężką pracę fizyczną,
- czynności wymagające długotrwale pochylonej głowy.
Jaskra a wysiłek fizyczny
Odpowiednio dobrana aktywność fizyczna może mieć wręcz korzystny wpływ na przebieg choroby – ćwiczenia należy jednak wykonywać w sposób przemyślany. Wskazane są wszelkie statyczne ćwiczenia: joga, rozciąganie, wzmacnianie mięśni. Osoby z jaskrą powinny się jednak powstrzymać od ciężkiego, długotrwałego wysiłku, sportów wytrzymałościowych, podnoszenia ciężarów i treningów, przy których głowa długo pochylona jest w dół.
Czy jaskra jest uleczalna?
Leczenie jaskry polega na powstrzymywaniu postępu choroby, a podstawową metodą jest obniżanie ciśnienia wewnątrzgałkowego oka. W ten sposób możliwe jest spowolnienie degradacji nerwu wzrokowego.
Na początku leczenia często stosowane są obniżające ciśnienie w oku krople. Zabiegi operacyjne i laserowe znajdują swoje zastosowanie w bardziej zaawansowanych przypadkach choroby. Osoby, u których jaskra zostanie zdiagnozowana i jest leczona, mają dużą szansę na zachowanie do końca życia jakości wzroku, która umożliwia normalne funkcjonowanie.
Jaskra pierwotna otwartego kąta nie jest do końca uleczalna – leczenie w tym przypadku opiera się na hamowaniu postępów choroby. Jaskra pierwotna zamkniętego kąta jest z kolei możliwa do wyleczenia – ponieważ jej mechanizm opiera się na wadliwej strukturze anatomicznej, co można naprawić podczas zabiegu. Zbyt późno zdiagnozowana jaskra może jednak być już nieuleczalna, a efekty leczenia zależą zawsze w dużej mierze od pacjenta – ważne jest regularne przyjmowanie leków i stosowanie się do zaleceń okulisty.
Operacyjne leczenie jaskry – na czym polega?
Jeśli u pacjenta występuje zaawansowana jaskra, operacja może okazać się konieczna. Polega ona na ingerencji w anatomiczne struktury oka w taki sposób, by umożliwić swobodny odpływ cieczy wodnistej – dzięki czemu obniża się ciśnienie wewnątrzgałkowe. Chirurg wytwarza sztuczną drogę odpływu płynu, wycinając fragment niedrożnego kąta przesączania. W górnej części oka powstaje wtedy pęcherzyk filtracyjny. Inną metodą operacji jest irydotomia, podczas której laserem wytwarza się niewielki otwór na tęczówce – staje się on drogą odpływu dla płynu.
U osób, których oczy operowane były wielokrotnie, a także u osób młodych, może po operacji dojść do bliznowacenia pęcherzyka filtracyjnego, co spowoduje zablokowanie nowej drogi odpływu cieczy wodnistej z oka. By temu zapobiec, podczas operacji stosuje się leki, których zadaniem jest hamowanie możliwości nadmiernego bliznowacenia.
Jaskra – leczenie: dobry specjalista to podstawa
Skuteczne leczenie jaskry to praktycznie gwarancja zachowania możliwości widzenia przez długi czas, a nawet przez całe życie. Wiele zależy od doświadczenia lekarza, jego zaleceń i doboru najlepszych w konkretnym przypadku metod leczenia.
Jeśli chodzi o leczenie jaskry, Poznań może zaoferować nam wielu wysokiej klasy lekarzy. Z jaskrą można komfortowo żyć – warto więc poświęcić czas na wybór najlepszego specjalisty, którego pomoc nam to umożliwi. Poznaj ofertę Kliniki okulistycznej Visus i pod okiem doświadczonych lekarzy okulistów zadbaj o swoje oczy już dziś.
